Hauptinhalt der Seite anspringen
Kennis en kennisoverdracht over de Waddenzee’
Kennis en kennisoverdracht over de Waddenzee’

Bij dit werkpakket ligt de focus op de doelgroep toeristische dienstverleners en aanbieders van toeristische activiteiten. Deze krijgen voortaan meer verantwoordelijkheid als informatieverstrekker en multiplier van werelderfgoed Waddenzee. De Nationalparkverwaltung Niedersächsisches Wattenmeer heeft de inhoudelijke input verzorgd.

Toerismemedewerkers van morgen

Op toerismeopleidingen zal aandacht komen voor de betekenis van een duurzaam en kwalitatief hoogwaardig toerisme in UNESCO-werelderfgoed Waddenzee. De toekomstige medewerkers in het toerisme moeten oog krijgen voor de schoonheid van de regio, de kwetsbaarheid van de Waddenzee en de kansen voor het toerisme. In samenwerking met ROC Friese Poort uit Leeuwarden (NL) en BBS Wittmund (DE) zijn studiepakketten en lesmateriaal ontwikkeld, die in een pilotproject zijn gebruikt. De leerlingen hebben excursies georganiseerd naar werelderfgoed Waddenzee en het leerplan is uitgebreid met het thema Waddenzee.

Hierdoor hebben de leerlingen dieper inzicht gekregen in dit bijzondere leefgebied. Presentaties, bijvoorbeeld tijdens het Werelderfgoedforum, bedrijfsbezoeken en excursies naar de Waddenzee, en lezingen hebben bij de leerlingen het bewustzijn voor het unieke karakter van het Waddengebied vergroot. Inmiddels kijken de leerlingen met andere ogen naar het gebied direct voor hun huisdeur.

Door de samenwerking met regionale beroepsopleidingen en de grensoverschrijdende uitwisseling van informatie is de belangstelling bij de leerlingen gewekt. Dit onderdeel van het takenpakket is zo populair, dat het na afloop van het project ‘Wadden-Agenda’ wordt voortgezet en ook andere scholen erbij worden betrokken.

Zu: wechseln
Zu: wechseln
Zu: wechseln
Zu: wechseln
Zu: wechseln

Cursussen over de Waddenzee

Medewerkers van VVV’s, horeca-instellingen, particuliere verhuurders en hoteliers zijn multipliers en directe informatiebronnen voor bezoekers. In de loop van het project zijn deze medewerkers bijgeschoold en is hun bewustzijn voor de Waddenzee vergroot.

Ongeveer 70 restaurants uit de regio namen deel aan de kick-off op 29 november 2016 in het bezoekerscentrum van UNESCO-werelderfgoed Waddenzee in Wilhelmshaven. Kok en marketingexpert Alexander Mayrhofer verzorgde een lezing over het onderwerp ‘Duurzaamheid in de horeca’.
In de daaropvolgende workshops in Aurich en Horum met in totaal 25 deelnemers ontstonden levendige discussies over regionale producten en biologische kwaliteit maar ook over de verkrijgbaarheid van dergelijke producten in de regio. Daarnaast was er aandacht voor vegetarische en veganistische gerechten.

Verder zijn er ideeën ontwikkeld om met elkaar een netwerk te vormen en met bezoekers te communiceren. Dankzij nieuwe communicatietechnologieën kunnen restaurateurs en producenten van duurzame producten elkaar op de hoogte houden en informatie uitwisselen over duurzame horeca in de werelderfgoedregio. Verder ging Alexander Mayrhofer bij verschillende bedrijven langs voor adviesgesprekken.  

Aan follow-up-workshops op het gebied van communicatie, biologische keurmerken en leveranciersrelaties namen in totaal 13 restaurateurs en leveranciers deel. De potentiële leverketen is onder de loep genomen en er zijn eerste ideeën uitgewerkt voor het uitbreiden van relaties met leveranciers. In de toekomst zullen verdere leveranciers als partner worden gewonnen.

Daarnaast was er een interactieve workshop met leerlingen van beroepsopleidingen in het district Wittmund. Koks en restaurateurs in spe werden enthousiast gemaakt voor de duurzame keuken. De leerlingen werden actief betrokken bij het hele bereidingsproces, inclusief samen boodschappen doen, koken en bedienen. Behalve de leerlingen waren er ook bedrijven aanwezig, waar leerlingen in het kader van hun opleiding werkervaring kunnen opdoen.

Horeca-workshops in Nederland

Parallel werd er in de herfst van 2018 een horeca-workshop georganiseerd aan de NHL Stenden Hogeschool in Leeuwarden. De restaurateurs wisselden van gedachten over regionale gerechten en producten van het seizoen. Kwesties als ‘Hoe komen er meer Waddenzeeproducten op de menukaarten in de horeca’ en de verschillen tussen de regio’s werden uitvoerig besproken. Voor de Waddeneilanden vormt het transport van producten van en naar de eilanden een grote uitdaging. De ideeën en discussies zijn gedocumenteerd en zullen worden gebruikt voor verdere workshops en discussierondes.

Zu: wechseln

Foto: Nationalparkverwaltung Niedersächsisches Wattenmeer

Zu: wechseln

Foto: Nationalparkverwaltung Niedersächsisches Wattenmeer

Zu: wechseln

Foto: Nationalparkverwaltung Niedersächsisches Wattenmeer

E-Learning

Met behulp van het e-learningplatform ‘Nordsee-Akademie’ krijgen medewerkers van VVV’s en andere toeristische dienstverleners op hun eigen werkplek beter inzicht in UNESCO-werelderfgoed Waddenzee. Er zijn drie online-cursussen met informatie over het Waddengebied. Aan bod komen onder meer het fenomeen eb en vloed, informatie over het recreatie-aanbod en toerisme in de Waddenzeeregio.

Dankzij de nieuw opgedane kennis kunnen medewerkers bezoekers beter informeren over duurzaamheid en deskundiger antwoord geven op vaak gestelde vragen. De cursusinhoud is verwerkt in video’s, informatieve grafieken en tekst. Nadat de deelnemers de themablokken hebben doorgewerkt, kunnen ze een test doen. Wanneer ze daarvoor slagen, ontvangen ze een certificaat.

De informatieve video’s zijn grensoverschrijdend geïntegreerd in de websites van de projectpartners en gelokaliseerd. Hierdoor is het mogelijk om op bijzondere aspecten van een regionaal natuurgebied of het toerisme in te gaan.

De partners van de projectgroep hebben het platform gezamenlijk ontwikkeld. Momenteel wordt in Nederland een landelijk e-learningplatform opgebouwd. Hierop zal ook innovatief cursusmateriaal worden geplaatst dat is ontwikkeld in het kader van de ‘Wadden-Agenda’.

Zu: wechseln
Zu: wechseln
Zu: wechseln

Junior-rangercamp ‘Stad ontmoet Wad’ op Norderney

Tussen 12 en 14 mei 2017 namen 19 kinderen en jongeren uit Hamburg deel aan het camp ‘Stad ontmoet Wad’ op Norderney. Hier leerden ze de natuur van het Waddengebied van dichtbij kennen. De groep bracht een boeiende tijd door op het eiland: ze bezochten bezoekerscentrum Watt Welten van het nationaal park, maakten een excursie, spotten vogels en overnachtten in een tentenkamp. Het hoogtepunt was een lange wandeling naar de oostkant van het eiland, waar ze kegelrobben en zeehonden konden observeren.

Onder het motto ‘werelderfgoed beschermen, benutten en beleven’ discussieerden de kinderen ook over eigen ideeën. Ze vonden onder meer dat de grote diversiteit aan flora en fauna in de Waddenzee kwetsbaar is en veel bescherming nodig heeft. Ook gingen ze in op het gevaar van plastic afval in zee.

Vier medewerkers van nationaal park Niedersächsisches Wattenmeer en twee docenten van het Hamburgse gymnasium begeleidden het kamp. Ook twee begeleiders van junior-rangers uit Nederland waren erbij en deden inspiratie op voor een Internationaal junior-rangercamp in nationaal park Lauwersmeer.

Excursie naar het UNESCO-werelderfgoed op 17 en 18 januari 2018

In het kader van bijscholing brachten zo’n 30 geïnteresseerden uit het toerisme, de natuur en beleidsmakers uit de Nederlandse provincies Fryslân en Groningen een bezoek aan Carolinensiel. Centraal stonden het delen van kennis en de uitwisseling van best practices. Verder was er veel aandacht voor ideeën over hoe duurzaam toerisme de Waddenzee beter kan beschermen en wat betere marketing de Waddenzee kan opleveren. Bezichtigd werden onder meer het Wadwandelcentrum Oost-Friesland, camping Harlesiel en het bezoekerscentrum van het nationaal park in Carolinensiel.

Handleiding voor pakketreizen naar werelderfgoed Waddenzee

Pakketreizen naar het werelderfgoed Waddenzee zijn een combinatie van natuur, cultuur en lekker eten. Hierdoor zijn ze een geschikt instrument voor het ontwikkelen van duurzaam toerisme in de regio. Deze reizen richten zich enerzijds op kleine reisgroepen tot maximaal 10 personen, anderzijds op individuele reizigers.

Begin mei 2017 vond in werelderfgoedportal Dangast een workshop plaats. In werkgroepen werden eerste stappen gezet voor het ontwikkelen van een pakketreis aanbod rond werelderfgoed Waddenzee. De deelnemers aan de workshop vertegenwoordigden verschillende sectoren, waaronder toerisme-organisaties uit Nederland en Duitsland, dienstverleners uit de horeca en partners van het nationaal park.

In Nederland vonden een follow-up-workshops plaats met bedrijven en vertegenwoordigers van het Waddengebied. De Nederlandse Stichting Waddengoud en bedrijven van Terschelling werd gevraagd om na te gaan hoe een pakketreis eruit zou kunnen zien op basis van de criteria, die waren uitgewerkt tijdens discussierondes, en de resultaten van de workshop in Dangast. Primair en secundair marktonderzoek leverde aanvullende informatie op, die werd besproken met de workshop-deelnemers. De verzamelde kennis en resultaten zijn verwerkt in een rapportage met handleiding die beschikbaar is voor andere bedrijven die een pakketreis willen opzetten.

Op basis hiervan is een zevendaagse duurzame groepsreis ontwikkeld onder leiding van een gids, waarin de deelnemers een gedetailleerd beeld krijgen van de bijzondere aspecten van de Waddenzee. De pilot van de eerste reis was in september 2018. Deze reis kon worden geboekt via de website van touroperator ‘Reisen mit Sinnen’. Daarnaast werd de reis gepromoot via diverse andere kanalen, via folders op evenementen en in de VVV’s. Wegens gebrek aan belangstelling is de pilotreis echter niet doorgaan. Het is niet ongebruikelijk dat nieuwe producten een zekere aanloopfase nodig hebben. Belangrijker dan het doorgaan van de groepsreis is dat de toeristische dienstverleners meer bewustzijn hebben gekregen voor recreatiemogelijkheden in het Waddengebied en dat ze hier voortaan meer rekening mee houden bij het ontwikkelen van hun toeristische aanbod.

Grensoverschrijdend Werelderfgoedforum

Het Werelderfgoedforum is een jaarlijks evenement voor alle belanghebbenden en multipliers van werelderfgoed Waddenzee aan Duitse zijde. In het kader van de ‘Wadden-Agenda’ is het Werelderfgoedforum uitgebreid en zijn ook deelnemers en sprekers uit Nederland uitgenodigd om het programma te verrijken.

Het 6e Werelderfgoedforum in 2015, waaraan meer dan 100 personen deelnamen, stond in het teken van ‘Werelderfgoed – heimat en identiteit’. De zes sprekers gingen in op de volgende vragen: Wat verbindt de mensen die leven in het Waddengebied? Welke betekenis heeft deze regionale identiteit voor het zelfbeeld en het doen en laten van de mensen die leven en werken in UNESCO-werelderfgoed Waddenzee? Hoe kan het ‘wij-gevoel’ in het Waddengebied versterkt worden?
Behalve lezingen waren er ook discussies. Noemenswaardig is dat er voor het eerst een Nederlandse spreker bij was.

De locatie van het 7e Werelderfgoedforum is bewust gekozen in het terpdorp Rysum in de streek Krummhörn dicht bij de Nederlandse grens. Sinds deze editie van het Werelderfgoedforum worden de uitnodigingen in het Nederlands vertaald en door de Nederlandse projectpartners naar belanghebbenden verstuurd om de belangstelling vanuit Nederland te vergroten.
In 2016 stond het forum in het teken van de ontwikkelingen en veranderingen sinds het uitroepen van de Waddenzee tot nationaal park. De focus lag daarbij op de gevolgen voor de visserij, de cultuur en de kustbescherming. Daarnaast is er gesproken over nieuwe mogelijkheden voor samenwerking. Het 6e Werelderfgoedforum was tegelijkertijd ook de opmaat voor het ‘Wadden-Agenda’-project. De projectgroep heeft de ‘Wadden-Agenda’ voorgesteld, inclusief de doelen van het INTERREG V A-project, de centrale werkpakketten en de bijbehorende maatregelen.

Het 8e Werelderfgoedforum vond plaats buiten het projectgebied in de Duitse gemeente Wurster Nordseeküste en viel daardoor niet binnen de subsidie van de ‘Wadden-Agenda’. Vanwege de affiniteit van de deelnemers met de Waddenzee was het forum een ideaal platform voor het presenteren van tussentijdse resultaten van de ‘Wadden-Agenda’. Het forum stond in het teken van de ‘jonge Waddenzee’. Dr. Christoph Schleer presenteerde resultaten van het onderzoek ‘Hoe jongeren denken’, dat was uitgevoerd door instituut SINUS Markt- und Sozialforschung GmbH uit Berlijn. Scholieren van de beroepsopleidingen BBS Wittmund (DU) en ROC Friese Poort (NL) presenteerden resultaten van het ‘Wadden-Agenda’-onderdeel ‘Toerismemedewerkers van morgen’. Poetry slam en workshops, vooral over de zienswijze van jongeren op de toekomst van het natuurgebied, maakten het programma compleet.

9e Werelderfgoedforum & slotevenement van de ‘Wadden-Agenda’

Het 9e Werelderfgoedforum stond geheel in het teken van de presentatie van de resultaten van het ‘Wadden-Agenda’-project. Ongeveer 250 Duitse en Nederlandse experts en vertegenwoordigers uit politiek, bestuur, toerisme en natuurbescherming kwamen bijeen in het SparkassenForum LeerWittmund voor het slotevenement van het grensoverschrijdende INTERREG V A-project ‘Wadden-Agenda’. Presentator Ludger Abeln leidde het forum in het Duits en in het Nederlands.  Er waren simultaantolken aanwezig om de lezingen in het Nederlands te vertalen.

Minister Birgit Honé, de gedeputeerden Klaas Kielstra (provincie Fryslân) en Henk Staghouwer (provincie Groningen), Matthias Groote (EDR-voorzitter en voorzitter van district Leer) en Ilona Heijen (INTERREG-directeur bij de EDR) spraken tijdens de podiumdiscussie over perspectieven en mogelijkheden om de regio strategisch te ontwikkelen. De conclusie was dat de grensoverschrijdende bescherming van UNESCO-werelderfgoed Waddenzee bij en door een respectvol en duurzaam toerisme een belangrijke economische bijdrage levert aan de Eems-Dollard-regio.

Aansluitend maakte de ‘Wadden-Agenda’-projectgroep de balans op en gaf tijdens de presentatie van de resultaten impulsen voor toekomstige grensoverschrijdende samenwerking.

Meteoroloog en tv-weerman Sven Plöger ging in zijn lezing ‘Wad & weer in meer dan 2 minuten en 19 seconden’ in op de actuele uitdaging klimaatverandering en de gevolgen ervan voor het projectgebied aan de Nederlands-Duitse Noordzeekust.

Het slotevenement was tegelijkertijd de opmaat voor het vervolgproject. Birgit Honé, minister voor Federale en Europese aangelegenheden en Regionale Ontwikkeling van Nedersaksen, overhandigde aan de projectgroep het subsidiebesluit voor het INTERREG V A-vervolgproject ‘Wadden-Agenda 2.0’.

Zu: wechseln
Zu: wechseln
Zu: wechseln

Aanbevelingen op het gebied van natuurbescherming

Succesvolle ontwikkeling en communicatie van het werelderfgoed is alleen mogelijk als kennis over de Waddenzee op deskundige wijze wordt overgedragen. De Nationalparkverwaltung Niedersächsisches Wattenmeer is als partner verantwoordelijk voor specialistisch advies bij alle vragen op het gebied van natuurbescherming.

De Nationalparkverwaltung (NLPV) heeft ervoor gezorgd dat de inhoud van alle producten die zijn ontwikkeld in het kader van de ‘Wadden-Agenda’ (affiches, folders, boeken, films, online-cursussen etc.) juist is en heeft beeldmateriaal en tekeningen ter beschikking gesteld. Verder heeft de NLPV erop gelet dat bij alle werkpakketten, maatregelen en evenementen steeds voldoende inhoudelijke aandacht is besteed aan de onderwerpen werelderfgoed en duurzaamheid. Zo zijn alle e-learningmodules in nauwe samenwerking met de Nationalparkverwaltung ontwikkeld. Deze heeft gecontroleerd of de geplande projecten en de inhoud in lijn zijn met de doelstellingen op het gebied van natuurbescherming van het werelderfgoed en andere projectpartners geadviseerd. De medewerkers van de Nationalparkverwaltung stonden altijd klaar om inhoudelijke vragen te beantwoorden, zowel telefonisch als tijdens projectgroepbesprekingen. De NLPV was contactpersoon voor de werkgroepoverleggen, bijvoorbeeld voor de werkgroep Werelderfgoed Nedersaksen en de trilaterale werkgroep Duurzame Toerismestrategie. Daarnaast nam de NLPV deel aan diverse andere relevante evenementen en conferenties.

Van Nederlandse kant werd kennis gedeeld via de ‘Kerngroep Werelderfgoed Waddenzee’ van de Provincie Fryslân. Hierdoor konden onderwerpen inhoudelijk worden voorbereid en kon worden gegarandeerd, dat alle maatregelen van het project ‘Wadden-Agenda’ zijn gerealiseerd in lijn met de duurzame natuurlijke ontwikkeling van de Waddenzee.


In het project Wadden-Agenda zijn de volgende werkpakketten verwerkt


Doorkijk naar "Wadden-Agenda 2.0"

Centraal in het grensoverschrijdende vervolgproject ‘Wadden-Agenda 2.0’ staan het verminderen van de milieubelasting en innovatieve maatregelen voor het verder ontwikkelen van een duurzaam en respectvol toerisme in werelderfgoed Waddenzee. Dat varieert van duurzaam eventmanagement met de focus op het vermijden van plastic afval en het betrekken van burgers tot het verminderen van luchtvervuiling. De mogelijkheden van social media worden beter benut en er wordt gewerkt aan een toeristisch aanbod voor mensen met een beperking. Verder komen er initiatieven voor duurzame mobiliteit en een grensoverschrijdende Waddenzee-styleguide die het werelderfgoed in het projectgebied zichtbaarder maakt voor toeristische dienstverleners. En tot slot komt er meer aandacht voor de relatie tussen natuur en cultuur.

Meer informatie